Gentiles ·Jentilak, kristautasunaren aurreko pertsona fedegabeak
Jentilak kristautasunaren aurretik Euskal Herrian bizi ziren pertsona fedegabeak ziren. Kristautasuna heldu eta berehala, beraien bizimodua aldatu egin zen, urrunera joan ziren bizitzera, beste herritar kristau guztiengandik aldenduta. Besteengandik aldenduta bizi baziren ere, fededunekin ondo konpontzen ziren. Kristauek, Jentila deitzen zioten pertsona fedegabeari.
Atzoko postean komentatu genuen moduan, gizon basati eta indartsuak ziren eta harkaitz puska ikaragarriak urrutira botatzen zituzten. Hori dela eta, leku askotan agertzen diren harritzarrei edo harri handiei Jentilarri deitzen zaie. Lehen meatzariak, lehen gari landatzaileak, lehen errementariak, lehen errotariak …beraiek izan ziren, baita trikuharrien sortzaileak ere. Bizkaian, Gipuzkoan, Nafarroa eta Gipuzkoa artean…hainbat trikuharri daude eta orain dela denbora igo genuen trikuharrien post-a irakurtzen baduzue, hainbat trikuharrien kokapena ikusteko aukera izango duzue. Oro har, monumentu megalitikoen sortzaile bezala agertzen zaizkigu.
Kondaira:
Urte haietan, hodeiak ez ziren existitzen eta Jentil batzuek Aralarreko mendian zeudelarik hodei bat ikusi zuten. Beraietzat, gauza arraro eta misteriotsua zen eta azalpen bat bilatu nahiean agure jakintsu batengana jo zuten. Agureak betazalak itxita edo jauzita zeuzkanez (erdi itsututa), palanka handi eta pisutxu batekin betazalak irekitzeko laguntza eskatu zuen. Agureak hodeia ikustean, “ Kristau Tximue, alde egin eta ezkutatu zaitezte, gure arraza suntsitzear dago, bota nazazue amildegitik “ esan zuen. Orduan, Jentil taldeak agure hura hartu, amildegitik bota eta ekialderantz lasterka hasi ziren. Arraztaraneko haranera heldu zirenean harri koxkor handi batean babestu ziren. Harrezkeroztik harriari, Jentilarri deitzen zaio eta diotenez Jentilen azken hilobia izan zen.
Los Gentiles eran personas que vivían en Euskal Herria antes de que se introdujese el cristianismo. Cuando llegó, el modo de vida de estos cambio y se fueron a vivir a lejanos lugares, lejos de los cristianos. Estos, vivían aislados y se llevaban bien con los cristianos. Los nuevos cristianos llamaban Gentil a los que no eran creyentes en general.
Como comentamos en el post de ayer, eran hombres salvajes dotados de una fuerza sobrehumana y lanzaban enormes piedras a grandes distancias. Por eso hay innumerables peñascos llamados Jentilarri “ piedra del gentil”. Se les considera como los primeros mineros, herreros y molineros, así como los primeros en cultivar trigo. Se les atribuye la construcción de trikuharris. En Bizkaia, Gipuzkoa, entre Nafarroa y Gipuzkoa…hay multitud de trukuharris y si leéis el post le subimos hace tiempo sobre los dolmenes, podréis ver la localización de muchos de ellos. En general son los creadores de los monumentos megalíticos.
Leyenda:
En aquellos tiempos no existían las nubes, hasta que unos Gentiles que habitaban en el monte vieron una en la sierra de Aralar. Para ellos era una cosa extraña y misteriosa, y en busca de una explicación, acudieron a un sabio anciano. Este, tenia los parpados caídos y se le hacia imposible poder ver, entonces pidió que le levantasen los parpados con una palanca enorme y de gran peso. Cuando este vio la nube dijo: “ Kristau Tximue” – el mono cristiano- ha nacido, esconderos, nuestra raza llega a su fin, lanzarme al barranco. Entonces los gentiles lo despeñaron y empezaron a correr hacia el oeste. Cuando llegaron al valle de Arraztaran se escondieron todos debajo de una gran piedra. Desde entonces a esa piedra se le llama Jentilarri “piedra del gentil”, y según dicen esta es la tumba de los últimos gentiles.